Hava Kurutucu
Kompresörün basınçlı hava üretmek için içine çektiği havanın içinde belli oranda su molekülleri bulunur. Bu su molekülleri hava sıkıştırıldığı zaman suya dönüşmektedir. Kompresör sisteminin içinde dolaşan basınçlı nemli havanın içindeki bu nemin sistemden dışarı atılması gerekmektedir. Nemli hava bu şekilde kullanılması durumunda istenen verimlilik elde edilemeyecektir. Ayrıca kompresörün içyapısında da bozulmaya neden olacak ve kompresörün bakım ihtiyacı doğacaktır. Elde edilecek verimliliğin düşmemesi için havanın içinde bulunan bu nemin atılması gerekmektedir.
Hava kurutucu bu aşamada devreye girmektedir. Sisteme giren havanın içinde bulunan su moleküllerinin sistemden atılması yani kurutulmasında görev alan bir makinedir. Kompresör her ne kadar havadaki nemi sisteme dâhil etmese bile dış faktörlerden kaynaklanan sebeplerden dolayı bazı durumlarda sisteme az dahi olsa belli bir nem girmektedir. Sisteme nem girmesinin ana sebepleri arasında sıcak olan havalar da havada bulunan nem oranı yükselmektedir ve diğer bir durum ise hava üretici başlığının istenilen düzeyde soğutulmamasıdır. Bu gibi durumlarda basınçla hava içinde bulunan nemi minimuma indirmek için hava kurutucu kullanılması en yüksek yararı sağlayacaktır. Hava kurutucunun havadaki nemi kurutmak dışında söylediğimiz gibi kompresörün uzun süre sağlıklı şekilde çalışması için faydalıdır.
Pnömatik aletler yani basınçlı hava üreten aletler hava içinde bulunan nemi yeterli şekilde sistemden atamamaktadır. Kompresörler normal şartlarda kendisine bağlı soğutucu ve nem ayırıcı parçaları bulunmaktadır. Soğutucu sisteme giren havanın içindeki nemin çoğunu ayrıştırır. Su ve yağ buharları daha sonra basınçlı havanın soğutulması sonucu önemli oranda sıvılaşır ve bu sıvılar ayırma kaplarına toplanır. Ayırma kaplarında toplanan sıvılar daha sonra belli bir birikimden sonra düzenli olarak sistemden dışarı atılır. Nemi alınmış olan kurutulmuş hava ısı değiştiriciye uğrar ve karşı yönden gelen nemli havayı soğuturken kendisi ısınmış olur ve kurutucudan dışarıya çıkar. Son durum olarak hava içinde bulunan nemde ayrılmış ve kurutulmuş olur. Kurutulan bu basınçlı hava, hava sistemine gönderilir.
Hava kurutucu kullanan kompresörlerin sistemi yağa, suya ve kire karşı korunmuş olmaktadır. Kompresörlerin neme karşı hassas olan birçok parçası bulunmaktadır. Bu parçalar neme maruz kaldığı zaman paslanması çok kolaydır. Paslanan parçaların yüzünden kompresör istenen verimi gösteremeyecektir. Hava kurutucu bu iç parçaları korur ve ayrıca kompresörün ömrünü de korumuş olacaktır. Kurutucuların kullanılmasının asıl amacı anlaşılacağı üzere sisteme giren nemin kurutularak kompresör içindeki tesisatı bozmasını engellemektir.
Hava Kurutucular 3 Tipe Ayrılır;
1-Soğutucu AkışkanlI Kurutucular
Mekanik soğutma devir daim yaparak basınçlı havayı soğutur ve içindeki su ve buharı yoğunlaştırır. Yoğunlaşan su ve yağ bir kap içerisinde birikmeye başlar, daha sonra bu biriken sıvılar düzenli olarak boşaltılır. Soğutmalı kurutucuların geneli basınçlı havayı yaklaşık olarak 2 dereceye kadar soğutabilmektedir. Bu tip kurutucuların basınç çiğ noktası 1-4 santigrat derece arasında değişmektedir. Yoğunlaşma derecesi ise 0’dır ve bu derecenin altında donmaya başlar. Bu alt sınırdır ve dikkate alınması gerekir.
2- Kimyasal Kurutucu
Basınçlı hava içerisinde yer alan kimyasal tanelerin su buharı yüzeyinde toplar ve basınçlı olan havadan ayırır. Basınçlı hava kurutucularında genel olarak silika jel ve alüminyum oksit kullanılmaktadır. Kimyasal kurutucuların basınç çiğ noktası -40 santigrat derecede iyi performans göstermektedir. Bundan ayrı olarak ise moleküler süzgeç, yalnızca silika jel ve aktif hale getirilmiş alümina ile birlikte kullanıldığında -73 santigrat derece uygulamalarında tercih edilir,
3- Deliquescent Hava Kurutucuları
Desiccant olarak bilinen absorbtif tip kimyasallar yani soğurucu özelliğe sahip kimyasallar yardımıyla basınçlı havayı kurutan kurutuculardır. Kurutucuya giren basınçlı havanın çiğ noktasını kurutucuya girdiği dereceden 10-15 derece kadar aşağı düşürebilmektedir. Basınçlı havanın içindeki nem soğurucu kimyasallar yardımıyla havanın içinden çekilir. Bu çekilen nem sıvı hale gelir ve kurutucudan sıvı olarak tahliye edilir. Atık hale gelen su yerel mevzuat tarafından düzenlenmiş olup ne şekilde boşaltılması gerektiği ilgili maddelerde belirtilmiştir.
Bu tarz kurutucular ağaç kesme, kumlama vb alanlarda tercih edilmektedir.
Kurutucuların kullanılacağı alanların hava akışının sağlandığı ve serin olan bir yer olmalıdır. Bağlanacak kompresör, buhar kazanı ve çeşitli makinelerden oldukça uzak şekilde yerleştirilmeleri gerekir. Kurutucuların yanına yerleştirileceği bu tarz makineler çalıştıklarından ısınmaktadır ve ısı akımı oluşmaktadır. Yine aynı sebeplerden dolayı bu ısı akımının geçtiği alanlara kurutucu kurulmamalıdır. Eğer kurutucu için uygun bir alan yoksa bile havalandırmak için gerekli olan kurullara riayet etmek gerekir.
Hava kurutucuların kirlenmesi durumunda temizlenmesi mümkün olmamaktadır. Bundan dolayı kurutucuların belirtilen kriterler doğrultusunda özenli şekilde kullanılması kurutucunun uzun süre kullanılmasını sağlayacaktır.